مطالعات عثمانی
پایگاه مطالعات عثمانی: کتاب “روابط عثمانی- قاجاریه و بازتاب آن بر عراق(۱۸۲۳-۱۸۴۳م)” با ترجمه دکتر مهدی جمالیفر و دکتر حیدر اشرف آل طه منتشر شد.
این کتاب ترجمه «العلاقات العثمانیه-القاجاریه وانعکاسها علی العراق(۱۸۲۳-۱۸۴۳)» تالیف دکتر جمیل موسی النجار، تاریخ پژوه معاصر عراقی و از استادان دانشگاه مستنصریه عراق است.
کتاب “روابط عثمانی- قاجاریه و بازتاب آن بر عراق(۱۸۲۳-۱۸۴۳م)” همچنان که از عنوان آن برمی آید، مربوط به یک دوره کوتاه میان سالهای ۱۸۲۳ تا ۱۸۴۳م/ ۱۲۳۸-۱۲۵۹ق است. دورانی که از قرارداد ارزروم اول آغاز شده و به شروع گفتگوها برای قرارداد دوم ارزروم از سال ۱۸۴۳م خاتمه مییابد. قراردادی که در سال ۱۸۴۷م/ ۱۲۶۳ق امضاء شد.
کتاب “روابط عثمانی- قاجاریه و بازتاب آن بر عراق(۱۸۲۳-۱۸۴۳م)” علاوه بر یک بحث مقدماتی درباره پیشینه روابط ایران و عثمانی از اوایل صفویه تا سال ۱۸۲۳م/ ۱۲۳۸ق در پنج فصل سامان یافته است که عبارتند از:
فصل اول: معاهده ارزروم ۱۸۲۳م/ ۱۲۳۸ق نخستین گام در تحول روابط.
فصل دوم: ادامه مسیر تحول به سوی معاهدهی ارزروم دوم.
فصل سوم: حادثه کربلا در سال ۱۸۴۳م/ ۱۲۵۹ق پیامد تحول.
فصل چهارم: محاصره شهر کربلا و کشتار مردم.
فصل پنجم: پیامدهای حادثه کربلا.
مولف در این کتاب پس از بیان پیشینه روابط ایران وعثمانی به بحث دربارۀ زمینه ها وعلل انعقاد معاهدۀ ارزوم اول و نیز بررسی مفاد آن می پردازد. در ادامه تداوم مشکلات در روابط دو طرف را شاهدی بر نقص معاهدۀ ارزروم اول و نیاز دو طرف به عقد قراردادی جدید به حساب کرده در ادامه بیان میکند که تنش شدید میان دو حکومت (قبل از انعقاد دومین معاهده) باعث شد تا دولتهای انگلیس و روسیه جهت حفظ توازن سیاسی بین المللی به میانجیگری میان آنها پرداخته و نهایتا کمیتهای چهارجانبه جهت رفع مشکلات طرفین تشکیل دهند.
مولف در ادامه اظهار میدارد که حمله نیروهای نجیبپاشا به شهر کربلا در اوایل سال ۱۸۴۳م/ ۱۲۵۹ق، اعتراض شدید و اهمال چهارماهه ایران در ارسال نماینده به ارزروم را در پی داشت که فعالیت کمیته چهارجانبه را تا می سال ۱۸۴۳م/ ربیع الثانی۱۲۵۹ق به تعویق انداخت. نگارنده در ادامه مباحث خود واقعه حمله به کربلا را شرح داده و به بررسی پیامدهای آن پرداخته است.
کتاب در ۱۳۹ صفحه از سوی انتشارات شیمیار تهران منتشر شده است.
دکتر جمیل موسی النجار، نویسنده کتاب روابط عثمانی- قاجاریه و بازتاب آن بر عراق(۱۸۲۳-۱۸۴۳)، در سال ۱۹۵۵میلادی در شهر نجف اشرف متولد شده تحصیلات خود را تا پایان دوره کارشناسی در کشور عراق گذراند. او دوره کارشناسی ارشد و دکترای خود را در دانشگاه قاهره در کشور مصر به پایان رسانده است. وی متخصص تاریخ عراق در آخرین دوره عثمانی است و تا کنون دهها مقاله و ۱۶ عنوان کتاب در زمینه تاریخ معاصر عراق و فلسفه تاریخ تالیف کرده است.
تقدیر و تشکر فراوان از سایت وزین مطالعات عثمانی برای اعلام انتشار این کتاب مفید