ماری آدلاید، دختر لویی پانزدهم (پادشاه فرانسه)، اثر لیوتار
ماری آدلاید، دختر لویی پانزدهم (پادشاه فرانسه)، اثر لیوتار

تُرک‌شیفتگی؛ تقلید اروپا از ترکان از سبک زندگی تا دکوراسیون منزل + دانلود مقاله

پایگاه مطالعات عثمانی: در حالی که در دو قرن اخیر تقلید از غرب که تا مرحله غربزدگی میرسد یکی از مشکلات اصلی اجتماعی و فکری و فرهنگی جهان شرق شده است اما شاید جالب باشد بدانید که چند قرن پیش همین مشکل در اروپا نیز وجود داشت، اما این بار مشکل آنها تقلید از ترکان عثمانی بود و برای این تقلیدگری از تعبیر تورکُواری استفاده می‌کردند.

با آغاز عصر اکتشافات در اروپا و خصوصا گسترش کشتیرانی در این قاره امکان دسترسی به اشیا و مواد مصرفی جدید نیز فراهم آمد. در همین بازه زمانی ترکان عثمانی به دلیل افول قدرت نظامی‌شان دیگر از یک تهدید نظامی بودن برای اروپا خارج شده و به عنوان یک طرف همکار و مرکزی برای اجناس و مواد جدید مصرفی به شمار می‌آمد.

شاید جالب باشد که نخستین و شناخته شده‌ترین نمونه موج تاثیرپذیری از ترکان با قهوه آشکار می‌شود. قهوه به عنوان بخشی از فرهنگ زیستی عثمانی به اروپا منتقل می‌شود و اروپایی‌ها برای استفاده از آن، چه در مورد شیوه تهیه آن و چه در مورد شیوه مصرف آن که شامل فنجان‌های چینی، دستمال‌های گلدوزی شده و سنت خاصی بود به تقلید از عثمانی ها پرداختند. این تقلید تا به حدی جدی بود که برخی متدینین متشرع مسیحی از استفاده از قهوه به دلیل تشبهی که به مسلمانان پیدا می‌کردند خودداری می‌کردند.

در ادبیات تاریخ فرهنگی اروپا تورکواری (Turquerie) اسلوبی شرقی است که بر پایه تقلید از مظاهر هنر و فرهنگ تُرکی در اروپای غربی و در قرون ۱۶ تا ۱۸ رواج داشت. این اسلوب تاثیر عمیقی بر دکوراسیون، نقاشی و موسیقی اپرای اروپا و آمریکا داشته به طوری که در اروپای قرن هجدهم پوشیدن لباس زنانه تُرکی، کشیدن تنباکوی تُرکی با پیپ تُرکی و البسه تُرکی رواج داشت و همراه داشتن ساعت تزئین شده به سبک تُرکی نشانه تعلق به طبقه اجتماعی بالا بود.

ماری آدلاید، دختر لویی پانزدهم (پادشاه فرانسه)، اثر لیوتار
ماری آدلاید، دختر لویی پانزدهم (پادشاه فرانسه)، اثر لیوتار

این اسلوب در اروپای غربی از قرن شانزدهم تا هجدهم بیانگر تقلید از جنبه های فرهنگ و هنر تُرکی بود. بسیاری از کشورهای مختلف اروپای غربی مجذوب فرهنگ نسبتاً ناشناخته تُرکی به مرکزیت امپراتوری عثمانی بودند که در آن دوره تنها قدرت برای ایجاد یک تهدید نظامی جدی برای اروپا بود. غرب علاقه زیادی به محصولات و هنرهای تُرکی از جمله موسیقی، هنرهای تجسمی، معماری و مجسمه سازی داشت. این پدیده شیک از طریق مسیرهای معاملاتی و افزایش روابط دیپلماتیک بین امپراتوری عثمانی و ملل اروپایی رواج پیدا کرد که برای نمونه می توان به اتحاد فرانسه و عثمانی در سال ۱۷۱۵ اشاره کرد. سفیران و بازرگانان اروپایی غالباً با حکایت مکانهای عجیب و غریب و سوغات روایت ماجراهای خود به خانه باز می گشتند.

این جنبش اغلب در هنر اروپای غربی رواج یافت. موسیقی، نقاشی، معماری و مصنوعات اغلب از سبک ها و روش های تُرکی الهام گرفته می شدند. نقاشی ها به طور خاص عثمانی ها را با رنگ های روشن و تضادهای تیز به تصویر کشیدند و نشان از ویژگی جالب و ماهیت عجیب آنها داشت.

تُرکواری یا «تُرک شیفتگی» روندی برای مُد است که در آن، هنر و فرهنگ توسط اروپاییان غربی (خصوصاً فرانسوی ها) از تُرکان عثمانی تقلید می شود، که از قرن شانزدهم تا هجدهم تحت تأثیر هنر و فرهنگ تُرکی قرار گرفتند. بسیاری از کشورهای اروپای غربی از امپراتوری عثمانی شگفت زده شدند و تُرکیه مرکز این فرهنگ نسبتاً ناشناخته بود. غرب شروع به نشان دادن علاقه روزافزون به محصولات، هنر، موسیقی و هنرهای تجسمی و معماری تُرکی کرد. با افزایش روابط تجاری و دیپلماتیک بین ملل امپراتوری عثمانی و اروپا (به ویژه اتحاد عثمانی فرانسه) این پدیده شیک محبوب تر شد. سفیران و بازرگانان اغلب با داستانهایی از مکانهای عجیب و غریب و ماجراهای آنها به خانه می آمدند.

ماری گینینگ در لباس تُرکی، اثر لیوتار
ماری گینینگ در لباس تُرکی، اثر لیوتار

با شروع به کار سفارتخانه های امپراتوری عثمانی در اروپا و راهیابی آنها به دربار شاهان اروپا در اوایل قرن هجدهم، شیفتگی به مُد تُرکی به عنوان نماد خانواده های سلطنتی و طبقه اشرافی تبدیل شد که تا زمان انقلاب فرانسه نیز ادامه داشت. در این دوره استفاده از فرش های ترک، لاله ترک، موسیقی ترک و هر آن چیزی که رنگ و بوی ترکی داشته باشد نشانه ای از اشراف زادگی و تعلق به طبقه بالای اجتماعی به حساب می آمد. در این فضا تی طبقات متوسطه جامعه نیز برای نشان دادن پیشرفتگی اجتماعی شان به سمت تقلید از سبک زندگی ترکی روی آورده، از لباس ها و اشیای خانگی مشابه لباس و اشیاء ترکی استفاده می کردند. این جریان تا حدی به پیش رفت که دکوراسیون داخلی منازل اشاراف زادگان اروپایی نیز تحت تاثیر فرهگ ترکی – عثمانی قرار گرفت.

از دیگر حوزه‌های بروز این موج در سبک پوشش مردان و خصوصا زنان اروپایی بود که تحت تاثیر این مد تلاش می‌کردند تا لباس‌های گشاد با پارچه‌های گلدوزی شده بپوشند. در این حوزه نامه‌های لیدی مری وورتلی مونتاگو که همسر سفیر انگلیس در عثمانی بود تاثیر قابل توجهی داشت. او در این نامه های خود سبک پوشش ترکان را تشریح می‌کرد. این نامه‌ها به طور گسترده به صورت دستنویس در محافل اروپایی پخش میشد و طبیعتا سبک زندگی طبقه اشراف زادگان اروپایی را متاثر می‌کرد. این نامه‌ها که بعدا به شکل کتاب منتشر شد تاثیر خود را تا آمریکا گسترش داد و در این سرزمین نیز سبک پوشش زنان عثمانی مورد توجه قرار گرفت.

خانم گاج، اثر کاپلی، سال 1771. نمونه ای کامل از تاثیر فرهنگ تُرکی
خانم گاج، اثر کاپلی، سال ۱۷۷۱٫
نمونه‌ای کامل از تاثیر فرهنگ تُرکی

این موج فرهنگی به حدی بود که هنر نقاشی اروپایی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده نقاشان اروپایی را به سمت نقاشی در سبک تورکواری سوق داد. در این قالب از نقاشی ها موضوع اثر بازتاب دهنده حضور سبک زندگی ترکی – عثمانی در اروپاست و از کنتراست رنگی بالایی برخوردار است.

در حوزه موسیقی نیز سلاطین عثمانی تبدیل به موضوعی برای اپراهای اروپایی شدند. اپراهایی که از تم ترکی استفاده می کردند به زبان های معمول اروپایی بودند اما سعی می کردند از فرهنگ و آداب و رسوم ترکیه تقلید کنند. این آثار دنیایی از فانتزی، شکوه و ماجراجویی را ارائه می کردند که برای افراد عادی دست نیافتنی بود.

ضیا گوک آلپ در کتاب بینان های ترک گرایی، این دوره از فرهنگ اروپایی را مرحله ای از ترک گرایی در دوره پیش از ظور ترک گرایی علمی معرفی می‌کند. همچنین این دوره را میتوان برهه ای که نخستین مطالعات ترک شناسی در اروپا رقم خورده است به شمار آورد.

مادام پمپادور، زن اروپایی با پوشش تُرکی، اثر وان لو، سال 1747
مادام پمپادور، زن اروپایی با پوشش تُرکی، اثر وان لو، سال ۱۷۴۷

 

لویس آگوستا ون دنمارکن، شاهزاده دانمارک و نروژ در لباس ترکی
لویس آگوستا ون دنمارکن، شاهزاده دانمارک و نروژ در لباس ترکی

 

مری اُنتاگو، شاعر و نویسنده انگلیسی در لباس ترکی، اثر لیوتار
مری اُنتاگو، شاعر و نویسنده انگلیسی در لباس ترکی، اثر لیوتار

 

 

در زیر میتوانید دو مقاله مهم در مورد جریان ترک شیفتگی را دانلود کنید:

 

Download (PDF, 1.34MB)

 

Download (PDF, 1.66MB)

 

در همین رابطه بخوانید:

ظهور عکاسی و تصورات اروپائیان از حرمسرای عثمانی

آمریکا می‌توانست توسط عثمانی‌ها کشف شود:کریستف کلمب در دربار عثمانی!

گزارشی از یک مقاله تامل‌برانگیز در مورد سلطان محمد فاتح + اصل مقاله

زبان گل‌ها؛ گزارشی از یک زبان محرمانه برای مسائل عاشقانه!

گفتگوی خصوصی الکساندر دوما با یک روشنفکر عثمانی: نگران آینده تمدن غربم

همچنین ببینید

مجموعه آهنگ‌های سلاطین عثمانی (۱۶)؛ بوسه‌لیق سازنده

پایگاه مطالعات عثمانی: در ادامه معرفی آهنگ‌های ساخته شده توسط پادشاهان عثمانی به معرفی قطعه …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *