مطالعات عثمانی
پایگاه مطالعات عثمانی: کتاب “ای جماعت اویانین” که گزیده اشعار و شرح حیات و افکار مرحوم محمد عاکف ارسوی است در روزهای پایانی سال ۱۳۹۹ در تبریز منتشر شد.
در این کتاب ۲۳۰ صفجه علاوه بر پیشگفتار مسعود صدرمحمدی که اثر به اهتمام او منتشر شده است، شرح حال مبسوطی از زندگی و دوره حیات ارسوی، همچنین شرحی از آثار و نسخه های مختلف منتشر شده آثار او به زبان فارسی ارائه شده است.
پس از این شرح حال گزیده ای از کتاب “صفحات” شاعر ملی ترکیه در ۱۸۰ صفحه با رسم الخط معاصر ترکی آذربایجانی و شرح لغات سخت متن آمده است.
در انتخاب اشعار تلاش شده است اشعار هم بازگوی کننده جنبه های ادبی و بدیعی جهان شعری عاکف و هم نمایش دهنده جهان فکری و ایدئولوژیک او باشند.
صدرمحمدی در مقدمه خود در این کتاب چنین نوشته است: ” آنچه پیش رو دارید گزیده ای است از کتاب صفحات محمد عاکف ارسوی که به حق باید او را در شمار محبوبترین مردان تاریخ معاصر ترکیه دانست.
محمد عاکف ارسوی نمادی از غیرت اسلامی و حمیت ملی در راستای تحقق آرمان‌های والای انسانی – اسلامی است. او در اثر خود که در سخت ترین روزهای یک امپراطوری ۶۰۰ و اندی ساله در حال نگارش بود تمام تلاش خود را بکار می‌گیرد تا از یاس و خودباختگی نسل جوان جلوگیری کند و رادی و پایمردی را بار دیگر در روح این نسل به حرکت وادارد. با توجه به همین است که اشعار او گاه نمادی از یک آتشفشان در حال جوشش، گاه مرثیه ای جانکاه، گاه چکامه‌ای تعلیمی و گاه واگویه‌ای صمیمی است. او تمام قد آیینه‌ای است از تمام اضطراب‌ها، بیقراری‌ها، تشویش‌ها، دلواپسی‌ها و حتی سراسیمگی‌های بزرگ‌مردانی که کیان اسلامیت را در خطر می‌دیدند و حاضر بودند تا هر سختی و جان‌نثاری را برای در امان ماندن این کیان به تن بخرند.
پیش از ورود به بخش اشعار ترجمه مدخل محمد عاکف ارسوی از دایره المعارف اسلامی ترکیه را که به قلم دو تن از اصلی ترین ویراستاران آثار ارسوی و بزرگترین عاکف شناسان ترک نوشته شده است تقدیم می‌گردد. این مدخل اگرچه به غایت موجز است اما می‌تواند ضمن بیان زندگی‌نامه محمدعاکف ارسوی، انعکاسی از جایگاه او در تاریخ سیاسی و ادبی ترکیه باشد. اصلی ترین نقصان این مقاله را می‌توان عدم توجه به جایگاه محمدعاکف ارسوی در تاریخ اندیشه و جریان‌شناسی فکری ترکیه صد سال اخیر دانست.
پس از این مقاله، گزیده اشعار بنا بر ترتیبی که در اصل کتاب صفحات چینش شده اند قرار گرفته است. در این گزینش نشر افستی از کتاب که بر اساس متن عثمانی چاپ ۱۹۲۸ از سوی انتشارات چاغری ترکیه (در سالهای متفاوت و به کرات) منتشر شده است مبنا قرار گرفته است. با در نظر داشتن فضای سیاسی روز ترکیه در سالهای اقتدار آتاترکی برخی ابیات و مصراع ها در چاپ سال ۱۹۲۸ حذف و یا تغییر یافته اند که در این موارد با استناد به نسخه تحقیقی ارطغرل دوزداغ که آن نسخه نیز طی سالهای متوالی از سوی انتشارات ایز استانبول و به کرات نشر شده صورت اصلی آن ارائه شده است.
بی شک این وجیزه در حد مقام شامخ محمد عاکف ارسوی نیست، اما می‌تواند بهانه‌ای برای یادکرد او و بازخوانی اندیشه‌ها و معارف او در فضای خوانندگان ایرانی باشد. امیدوارم انتشار این گزیده صفحات که البته در پایان آن سرود ملی ترکیه نیز اضافه شده است بهانه و گام نخستی باشد برای نشر کامل و تحقیق شده آن؛ چرا که با انتشار صفحات و مطالعه آن بی شک فصل های ناخوانده و یا کمتر خوانده شده‌ای از حیات فکری – ادبی ما ایرانیان نیز مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.”
