مطالعات عثمانی
پایگاه مطالعات عثمانی: از جمله شناخته شده ترین عثمانی پژوهان جهانی که در ایران نیز شناخته شده است استنفورد جی شاو (۵ مه ۱۹۳۰ – ۱۶ دسامبر ۲۰۰۶) است که با کتاب دو جلدی تاریخ امپراتوری عثمانی خود که در سال ۱۳۷۰ از سوی آستان قدس رضوی منتشر شد شناخته میشود.
او مورخی آمریکایی است که در فضای عثمانی پژوهی بیشتر به خاطر کارهایش در مورد تاریخ دوره متاخر امپراتوری عثمانی، یهودیان ترکیه و دوران متقدم جمهوری شناخته میشود.
استنفورد جی شاو از پدر و مادری انگلیسی و روسی که به آمریکا مهاجرت کرده بودند متولد شد. او و والدینش به دلیل بیماری پدرش در سال ۱۹۳۳ به لس آنجلس نقل مکان کردند و تا سال ۱۹۳۹ در آنجا زندگی کردند. خانواده او در سال ۱۹۳۹ به سنت پل بازگشتند، جایی که استنفورد در آنجا به مدرسه ابتدایی وبستر رفت. پس از طلاق والدینش، استنفورد در طول جنگ جهانی دوم با مادرش به آکرون در اوهایو رفت و در آنجا تحصیلات ابتدایی خود را پایان داد. پس از ازدواج مجدد مادرش او باردیگر به سنت پل نقل مکان کرده و دوران دبیرستان خود را در دبیرستان هنرهای مکانیکی این شهر به پایان برد.
وی سپس به دانشگاه استنفورد رفت و در آنجا تحت رهبری پروفسور کارل برند در رشته تاریخ انگلیس و با راهنمایی پروفسور وین ووچینیچ، به عنوان یک گرایش در مورد تاریخ خاور نزدیک به تحصیل پرداخت. او در سال ۱۹۵۱ مدرک لیسانس خود و در سال ۱۹۵۲ با دفاع از پایان نامه ای در مورد سیاست خارجی حزب کارگر انگلیس از ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۸ توانست مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کند.
وی سپس از سال ۱۹۵۲ به عنوان دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه پرینستون، در شاخه تاریخ خاورمیانه به همراه آموزش زبانهای عربی، ترکی و فارسی تحصیل کرد و در سال ۱۹۵۵ کارشناسی ارشد دوم خود را دریافت کرد. پس از آن به انگلیس رفت تا در مدرسه شرقی و آفریقایی نزد برنارد لوئیس و در دانشگاه لندن نزد پاول ویتک تحصیل کند. او همچنین در دانشگاه آکسفورد نیز از سر همیلتون گیب به تحصیل پرداخت.
به دنبال این تحصیلات او به مصر رفت تا نزد شفیق قربل و آدولف گرهمان در دانشگاه قاهره و شیخ سید در دانشگاه ازهر تحصیل کند و همچنین برای دریافت دکترا از پرینستون مشغول به پژوهش در بایگانی عثمانی مصر در ارگ قاهره شود. پایان نامه دکتری او در رابطه با حکومت عثمانی در مصر بود. وی پیش از عزیمت از مصر، فرصت مصاحبت شخصی با رئیس جمهور جمال عبدالناصر را داشت که در نتیجه آن امکان انتقال میکرو فیلمهای اسناد عثمانی به خارج از کشور را به دست آورد.
تحقیقات اصلی
او دوران اصلی پژوهش های خود را در سالهای ۱۹۵۶ و ۵۷ در دانشگاه استانبول انجام داد. در این دوره نزد اساتید شناخته شده ای همچون عمر لطفی برقان، مکرمین خلیل ینانج، خلیل صالح اوغلو و زکی ولیدی طوغان تحصیل کرد و همچنین تحقیقات مربوط به پایان نامه خود را در بایگانی عثمانی استانبول به اتمام رساند. او همچنین در این مدت شانس پژوهش در بایگانی های کاخ توپقاپی و تحصیل نزد استاد اسماعیل حقی اوزون‌قارصلی را به دست آورد.
پس از اتمام پایان نامه خود در سال ۱۹۵۸ از دانشگاه پرینستون مدرک دکترای خود را دریافت کرد. عنوان پایان نامه وی “سازمان مالی و اداری و توسعه مصر عثمانی بین سالهای ۱۵۱۷–۱۷۹۸” بود که به راهنمایی پروفسور لوئیس توماس و پروفسور همیلتون گیب تهیه شده بود. این پژوهش بعدها از سوی انتشارات دانشگاه پرینستون در سال ۱۹۶۲ منتشر شد.
پس از دریافت مدرک دکترا استنفورد شاو به عنوان استادیار و دانشیار زبان و تاریخ ترکی،در گروه زبانهای خاور نزدیک در گروه تاریخ در دانشگاه هاروارد از ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۸ به تدریس پرداخت و پس از آن تدریسات خود را به عنوان استاد تاریخ ترکیه در دانشگاه کالیفرنیا از سال ۱۹۶۸ تا زمان بازنشستگی در سال ۱۹۹۲ ادامه داد.
پس از بازنشستگی برای تدریس تاریخ ترکیه در UCLA بین سالهای ۱۹۹۲ و ۱۹۹۷ به این دانشگاه فراخوانده شد. آخرین سمت استادی وی در دانشگاه بیلکنت آنکارا به عنوان استاد تاریخ عثمانی و ترکیه بود که از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۶ به تدریس در آنجا مشغول بود.
استانفورد جای شاو، نهایتا در حالی که در آنکارا ساکن بود فوت شد و در گورستان اشکنازی در اولوس آنکارا دفن شد و مراسم ترحیم او در کنیسه اورتاکوی یهودیان استانبول برگزار شد. در مراسم ترحیم او عبدالله گل، وزیر خارجه ترکیه وقت ترکیه و برخی مقامات دولتی نیز حضور یافتند.
جوایز
وی عضو افتخاری بنیاد تاریخ ترکیه (آنکارا) ، دریافت کننده مدرک افتخاری از دانشگاه هاروارد و دانشگاه بوغازیچی (استانبول) و عضو انجمن مطالعات خاورمیانه ، انجمن تاریخی آمریکا و بنیاد تاریخ استانبول بود. وی همچنین نشان افتخار جمهوری ترکیه از رئیس جمهور این کشور، مدال افتخار انجمن ترکی-آمریکایی و نیز نشان افتخار مرکز تحقیقات تاریخ ، هنر و فرهنگ اسلامی را در در کاخ ییلدوز استانبول دریافت کرده بود. وی دو جایزه مهم تحقیقاتی از موقوفه ملی علوم انسانی و همچنین کمک هزینه تحصیلی از بنیاد فورد، بنیاد راکفلر و کمیته فولبرایت-هایز دریافت کرده بود.
کتاب تاریخ عثمانی
مشهورترین اثر شاو، تاریخ دو جلدی در مورد امپراتوری عثمانی با عنوان تاریخ امپراتوری عثمانی و ترکیه مدرن بود. جلد اول این اثر در سال ۱۹۷۶ با زیر تیتر ” Empire of the Gazis: the Rise and Decline of the Ottoman Empire, 1280–۱۸۰۸″ منتشر شد و جلد دوم آن که با همکاری همسرش عزل کورال شاو تألیف شده بود با زیر تیتر ” Reform, Revolution, and Republic: the Rise of Modern Turkey, 1808–۱۹۷۵ ” در سال ۱۹۷۷ منتشر شد.
این اثر همزمان با انتشارش واکنش های متفاوتی را در پی داشت. بسیاری از شرق شناسان غربی این اثر را اثری در راستای وجیه سازی ترکیه و عثمانی قلمداد کرده و بر آن تاختند. مساله اصلی در این انتقادات تشکیکات قابل توجهی بود که شاو بر خلاف کلیشه های رایج در فضای شرق شناسی نسبت به آنچه قتل عام ارامنه نامیده میشود کرده بود.
این انتقادات و واکنش ها در برابر تشکیک های علمی او تا جایی پیش رفت که دانشجویان و انجمن های ارمنی در لس آنجلس علیه او دست به تحصن زدند و نهایتا با یک بمب دستساز اقدام به تهدید جانی او کردند.
همچنان که پیشتر نیز اشاره شد این دو جلد با ترجمه محمود رمضان زاده در سال ۱۳۷۰ از سوی انتشارات آستان قدس رضوی منتشر شد.
جلد اول ترجمه فارسی تاریخ امپراتوری عثمانی:
جلد دوم ترجمه فارسی تاریخ امپراتوری عثمانی:
جلد اول متن اصلی تاریخ امپراتوری عثمانی:
جلد دوم متن اصلی تاریخ امپراتوری عثمانی:
